اوضاع سیاسی، اجتماعی و مذهبی همدان در دوران اول قاجار با تاکید بر اوضاع مذهبی

در این پژوهش،اوضاع سیاسی(قراگوزلوها) ـ اجتماعی و مذهبی همدان در دوران اول قاجار با تاکید بر وضعیت مذهبی بخصوص اهل تشیع مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به افراد و گروهایی که به نوعی در ارتباط با شیعیان بوده اند پرداخته شده است. وضعیت مذهبی همدان در دوران قاجاریه را دو گروه تشکیل میدادند: 1) مسلمانان 2) غیرمسلمانان(اهل کتاب). در گروه نخست مسلمانان بودند که اهل تصوف، اصولیون و اخباریون را شامل می شد و در دوره قاجاریه نقش مهمی در تاریخ این ناحیه ایفا کردند و در گروه دوم غیر مسلمانان یا همان اقلیت دینی ساکن شهر بودند که از سالها قبل حتی پیش از ورود اسلام، در این ناحیه حضور داشتند و در دوره قاجاریه همچنان از نفوذ و قدرت فراوانی برخوردار بودند. بنیان اصلی این پژوهش به بررسی هریک از این گروها در دوره اول قاجاری با تأکید بر روابط و تقابل آنان استوار است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد حضور طولانی مدت گروهای دینی در این شهر زمینه های مساعدی برای حضور گروهای دینی جدیدی در دوره قاجاریه فراهم ساخته بود و موجب یک نوع همزیستی مسالمت آمیز شده بود. بیشتر وقایع و حوادثی هم که در این دوره به وقوع پیوست ریشه در منافع و جایگاه حکام محلی و حکام منطقه ای و عاملان مذهبی داشته است.